Choroba wieńcowa u osób starszych może mieć charakter nietypowy i nieść za sobą niespecyficzne objawy. Ilość schorzeń i ogólny stan związany z wiekiem, wiążą się z konsekwencjami w zakresie objawów, czynników ryzyka oraz strategii postępowania.

Choroba wieńcowa, inaczej zwaną chorobą niedokrwienną serca, jest u osób starszych nieco inną przypadłością, niż w przypadku osób młodszych. Różni się zarówno objawami, jak i sposobem diagnozy oraz leczenia. Wpływ ma na to wielość chorób, z jakimi zmagają się osoby starsze. W ich przypadku choroba wieńcowa stanowi duże wyzwanie dla lekarza prowadzącego w zakresie postawienia diagnozy oraz doboru odpowiedniego leczenia. Trudność dotyczy tutaj występowania działań niepożądanych leków, na które osoby starsze są w szczególności narażone i przy wyborze odpowiedniej ścieżki leczenia, aby rozwój choroby nie postępował, a objawy nie były uciążliwe.

Do przyczyn występowania choroby wieńcowej, w przypadku wszystkich grup wiekowych zalicza się miażdżyca tętnic wieńcowych. Ta przypadłość to jeden z wielu procesów, które składają się na starzenie układu krwionośnego - wszystkich tętnic oraz serca. Cholesterol odkłada się w ścianach naczyń już w młodym wieku i jako proces stopniowo postępuje. W przypadku tętnic wieńcowych powoduje ich zwężenie, a wtedy dochodzi do rozwoju choroby wieńcowej. Jej objawy wynikają z niewystarczającego dostarczenia krwi z tlenem oraz składników odżywczych do kardiomiocytów, które nie mają przez to wystarczającej energii, aby wydajnie się kurczyć.

Ryzyko wystąpienia choroby u osób starszych wiążę się nie tylko z wiekiem, ale również z występującymi u nich schorzeń. Do grupy czynników ryzyka, które nie zależą od wieku, należą takie aspekty jak mała aktywność fizyczna, nieprawidłowa dieta, czy też palenie papierosów. Ich powiązanie z wiekiem wynika z utrwalonych przyzwyczajeń, które są dla osób starszych trudne do zmiany. Kolejnymi czynnikami występowania choroby wieńcowej u osób starszych są inne choroby - cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, choroby zapalne czy też nieprawidłowy poziom cholesterolu. U osób starszych występują one znacznie częściej i wynikają z czynników, które wymienione zostały wcześniej.

Sam wiek jest czynnikiem, który zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia choroby wieńcowej. W ciągu trwania życia pojawiają się czynniki, które wiążą się z nieprawidłowym trybem życia i ryzykiem występowania wielu chorób typu cukrzyca lub nadciśnienie.

Choroba wieńcowa najczęściej dotyczy mężczyzn po 45 roku życia oraz kobiet po 55 roku życia. Duże ryzyko wystąpienia dolegliwości sercowo-naczyniowych dotyczy w szczególności osób między 65-70 rokiem życia.

U osób starszych przebieg choroby wieńcowej może mieć charakter nietypowy, z niespecyficznymi objawami. Najczęściej występującą dolegliwością jest ból w klatce piersiowej, który promieniuje do ramienia i nasila się przy wysiłku, jednakże u osób starszych może to w ogóle nie występować. Objawy choroby mogą być zupełnie inne. Ból może mieć charakter nietypowy i mogą występować maski, czyli objawy typowe dla innych schorzeń, takie jak nudności, kołatanie serca, męczliwość czy duszności. Przez to diagnostyka często jest nakierowywana na inne choroby. Brak aktywności fizycznej dodatkowo sprawia, że choroba może się nie objawiać, gdyż dolegliwości nasilają się przy wysiłku fizycznym.

Diagnoza choroby wieńcowej opiera się na wykonaniu badań laboratoryjnych, EKG oraz echa serca, a czasami nawet tomografii komputerowej oraz próby wysiłkowej. Na wyniki badań mogą wpływać przebyte już choroby oraz ich konsekwencje, przez co ciężko je prawidłowo zinterpretować. Przeprowadzenie próby wysiłkowej nie zawsze jest możliwe ze względu na stan sprawności fizycznej pacjenta. Ograniczenia dotyczą również innych badań, w tym tomografii komputerowej tętnic wieńcowych.

Podstawą leczenia choroby wieńcowej jest wprowadzenie odpowiedniej diety i zmiana stylu życia (zwiększenie aktywności fizycznej, zaprzestanie palenia). Jeśli chodzi o leczenie farmakologiczne, jest ono oparte na kwasie acetylosalicylowym, istotnym w szczególności dla osób starszych, gdyż płytki krwi są u nich bardziej aktywne, co zwiększa ryzyko zakrzepicy. Korzyści ze stosowania leku są większe u osób starszych niż u młodszych. Kwas acetylosalicylowy przyczynia się jednak w niewielkim stopniu do występowania krwawień.

Ważne są również leki zmniejszające stężenie cholesterolu, czyli tzw. statyny. Pozwalają one łatwiej kontrolować wartości cholesterolu, którego dopuszczalna ilość jest zależna od wieku i współwystępowania chorób. Osoby starsze są narażone na występowanie niepożądanych działań tych leków, na przykład uszkodzenia mięśni oraz wątroby, co objawia się krwiomoczem i bólami mięśniowymi.

Niezależnie od wieku, przy leczeniu choroby wieńcowej stosuje się także inhibitory konwertazy angiotensyny, oraz u osób starszych beta-blokery, ze względu na inne występujące w podeszłym wieku choroby związane z sercem. Istnieją ograniczenia stosowania ich u osób starszych, w przypadku takich przeciwwskazań, jak choroby płuc, astma, bradykardia i zespół chorej zatoki. Terapia w przypadku choroby wieńcowej jest wieloaspektowa i wymaga dużo wiedzy oraz doświadczenia lekarza.

Powszechnie stosowane jest leczenie inwazyjne we wszystkich grupach wiekowych, choć u osób starszych ta droga leczenia ma pewne odrębności. Wiek oraz współwystępowanie innych chorób (nerek, płuc, naczyń) determinują sposób leczenia zabiegowego, gdyż osoby po 75 roku życia są bardziej narażone na występowanie powikłań po operacji pomostowania aortalno-wieńcowego (by-passów) oraz po przezskórnej angioplastyki wieńcowej (stentowania).